Nerwica depresyjna

W ubiegłych latach można zaobserwować wzrost liczby osób dotkniętych nerwicą depresyjną (dystymia). Jest to zaburzenie posiadające w sobie komponent nerwicowy – lęk oraz element zaburzenia nastroju – depresję. Czym jednak dokładnie jest nerwica depresyjna, jakie objawy jej towarzyszą i jakie są jej główne źródła? O tym właśnie jest poniższy artykuł.

Objawy nerwicy depresyjnej

Objawy dystymii to takie objawy psychiczne jak długotrwały, łagodny, ale uporczywy obniżony nastrój. Bardzo często pojawia się też uczucie zmęczenia. U pacjentów cierpiących na nerwicę depresyjną pojawia się również zmienność nastroju. Objawy afektywne tego zaburzenia to głównie przeżywanie negatywnych emocji – uczucie smutku, poczucie beznadziei, brak radości. Brak motywacji do działania, brak apetytu, poczucie przygnębienia, brak energii, zaburzenia koncentracji czy obniżona samoocena to najczęstsze objawy depresyjne. Napięcie psychiczne, uczucie niepokoju, nieuzasadnione odczuwanie lęku to najczęstsze objawy nerwicowe. Poza powyższymi symptomami chory może borykać się z niewyjaśnionymi dolegliwościami natury somatycznej. Pacjenci bardzo często mają poczucie, że cierpią na różne schorzenia. Pojawiają się na przykład zaburzenia czynności serca, bóle głowy, problemy gastryczne, dysfunkcje funkcjonowania narządów płciowych czy problemy skórne. Można zaobserwować pogorszenie się ogólnego stanu zdrowia pacjenta, pomimo prawidłowych wyników badań lekarskich. Gdyby nie objawy depresji, można wtedy podejrzewać zaburzenia lękowe pod postacią somatyczną.

Przyczyny nerwicy depresyjnej

W przypadku nerwicy depresyjnej nie mówimy zwykle o jednej przyczynie, ale o współwystępowaniu kilku przyczyn – biologicznych i psychospołecznych.

Depresja nerwicowa – czynniki biologiczne

Badania nad depresją nerwicową ujawniły, że czynniki genetyczne mają istotny wpływ na wystąpienie tej choroby. Pacjenci, mający w swojej rodzinie osoby dotknięte tą chorobą, mają większe prawdopodobieństwo zachorowania. Choroba ta może też być konsekwencją zaburzeń pracy neurotransmiterów takich jak serotonina i noradrenalina, co jest częstą przyczyną depresji. Depresja nerwicowa może się również rozwinąć przy zmianach w poziomach hormonów płciowych – np. w okresie menopauzy.

Depresja nerwicowa – wychowanie i czynniki psychospołeczne

Objawy nerwicowe i depresyjne początkowo pojawiają się stopniowo. Osoby chore mogą bardziej zauważać dysfunkcje dotyczące ciała.  Osoby te zaczynają wykonywać różnego rodzaju badania, podejrzewając u siebie chorobę somatyczną. Często tłumaczą swój stan przepracowaniem, stanem wyczerpania organizmu. Natomiast ich przyczyny leżą często w przeszłości pacjenta – w środowisku wychowawczym, w którym dana osoba dorastała. Brak odpowiedniej uwagi opiekunów, wysokie oczekiwania czy trudne, traumatyczne doświadczenia w okresie dzieciństwa mogą prowadzić do rozwoju depresji nerwicowej. Trudne doświadczenia życiowe to np. śmierć bliskiej osoby, utrata ważnego miejsca (przeprowadzka) lub czasowa utrata uwagi ważnej osoby, ale również może to być molestowanie seksualne czy przemoc w stosunku do dziecka albo której dziecko było świadkiem. Zrozumienie etiologii nerwicy depresyjnej jest kluczowe, aby dobrać odpowiedni, zindywidualizowany sposób leczenia.

Kto diagnozuje nerwicę depresyjną?

W przypadku podejrzenia depresji nerwicowej warto jak najszybciej podjąć leczenie. Nieleczona depresja nerwicowa może przerodzić się w ciężką depresję. Początkowo warto udać się do psychologa klinicznego, psychoterapeuty lub lekarza psychiatry.

Jak leczyć depresję nerwicową?

W przypadku zaburzeń lękowych i depresyjnych często pierwsze objawy są bagatelizowane. Z czasem zaczynają narastać, dominując życie osoby cierpiącej. Kiedy pacjent zauważa, że objawy utrzymują się przez dłuższy okres, zazwyczaj wtedy podejmuje leczenie.

Jak leczyć nerwicę depresyjną – psychoterapia

Leczenie nerwicy depresyjnej to przede wszystkim psychoterapia. Wiele objawów ma swoje źródło w przeszłości pacjenta, które aktualnie przekładają się na sposób funkcjonowania. W zależności od metody stosowanej w terapii, wielu pacjentów ma możliwość poznać i zrozumieć przyczynę choroby oraz zmienić stosowane w życiu codziennym schematy, mające wpływ na występowanie lęku i nerwicy. Nasilenie objawów w chorobie często bywa też wzmocnione przez brak umiejętności radzenia sobie ze stresem oraz przez poczucie braku kontroli nad sytuacją. Poprzez udział w psychoterapii pacjent ma możliwość pracy nad tymi obszarami.

Jak leczyć depresję nerwicową – farmakoterapia

Psychiatrzy to grupa lekarzy, która może postawić diagnozę i zalecić stosowanie farmakoterapii. Dawniej często stosowano tzw. trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, czyli leki antydepresyjne działające na trzy neuroprzekaźniki w mózgu: serotoninę, dopaminę i noradrenalinę. Leki te są bardzo skuteczne w leczeniu depresji nerwicowej, ale ze względu na skutki ubocze i możliwość wchodzenia w interakcje z innymi lekami, odchodzi się od ich stosowania na rzecz bardziej nowoczesnych lekarstw. Aktualnie często stosuje się leki z grupy SSRI (selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny). Leki te stosuje się również w sytuacji, kiedy mamy do czynienia z zaburzeniami lękowymi czy zaburzeniami nastroju.

Nerwica depresyjna – co w przypadku dzieci i młodzieży?

Zaburzenia nerwicowe u dzieci to temat, który coraz częściej pojawia się w gabinetach psychoterapii i pomocy psychologicznej. Leczenie objawów wymaga delikatnego podejścia i szczególnej uwagi ze strony rodziców, opiekunów i specjalistów pracujących z dziećmi. Diagnoza i rozpoznanie choroby stają się wyzwaniem, ponieważ bardzo często trudno jest rozróżnić czy dane symptomy są objawem depresji, czy kwestią normalnych zmian zachowania i nastroju, które pojawiają się w okresie dzieciństwa i dojrzewania. Przyczyna zmiany zachowania jest tutaj kluczowa, ponieważ determinuje sposób pomocy. Wczesna diagnoza, terapia behawioralna, terapia poznawcza oraz wsparcie rodziny i społeczności stanowią kluczowe elementy procesu zdrowienia dziecka z nerwicą depresyjną.

Nerwica depresyjna u dzieci – leczenie

Terapia behawioralna i terapia poznawcza (terapia CBT) są jednymi z najczęściej stosowanych metod leczenia nerwicy depresyjnej u dzieci. Te podejścia koncentrują się na identyfikowaniu negatywnych myśli i wzorców zachowań oraz wspierają rozwijanie zdrowych strategii radzenia sobie. Celem terapii jest pomaganie dziecku zrozumieć swoje uczucia i nauczyć je skutecznych technik zarządzania nimi. Leczenie zaburzeń lękowych, depresyjnych u dzieci obejmuje też często psychoterapię rodzinną. Terapia ta może pomóc w poprawie komunikacji, budowaniu więzi emocjonalnych i wspieraniu dziecka w jego trudnym procesie zdrowienia. W przypadku nasilenia objawów psychoterapeuta dzieci i młodzieży może rozważyć skierowanie dziecka do lekarza psychiatry. Lekarz weryfikuje, czy wprowadzenie farmakoterapii może być przydatne w procesie leczenia.

Depresyjne zaburzenia osobowości

Wiele osób zastanawia się, czy cierpi na depresję nerwicową czy depresyjne zaburzenie osobowości. Objawy tego drugiego są bardzo podobne do zaburzenia nastroju – depresji – osoby cierpiące również skarżą się na spadek energii, uczucie pustki i beznadziejności, niską samoocenę, brak zainteresowania lub radości. W odróżnieniu od depresji, zaburzenia osobowości charakteryzują się tym, że są bardziej trwałe.

Różnice między Depresyjnymi Zaburzeniami Osobowości a Nerwicą Depresyjną

Nerwica depresyjna jest stanem przejściowym, który pojawił się w danym momencie życia i trwa do danego momentu. Depresyjne zaburzenia osobowości są zakorzenione we wcześniejszych latach życia – pierwsze symptom mogą pojawiają się już w okresie dorastania i najczęściej są względnie stałym sposobem reagowania na przestrzeni życia. Rozpoznanie i zrozumienie tych różnic ma istotne znaczenie w procesie diagnostyki oraz w planowaniu skutecznych strategii terapeutycznych. Nerwica depresyjna jest zaburzeniem, które znacząco pogarsza jakość życia, odbiera satysfakcję i radość. Nieleczone może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych takich jak np. epizod dużej depresji. Jeżeli podejrzewasz u siebie nerwicę depresyjną, udaj się na konsultację do odpowiedniego specjalisty, aby potwierdzić lub wykluczyć przypuszczenia. Im wcześniej podejmie się leczenie, tym większe prawdopodobieństwo wyleczenia.