Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), depresja jest drugim najczęściej występującym schorzeniem na świecie. Szacuje się, że do 2030 roku będzie to najczęściej występująca choroba. Na świecie choruje na nią około 350 mln ludzi, w samej Polsce około 1,5 mln. To prawie tyle, ile osób mieszka w Warszawie.
Jej objawy często są potocznie kojarzone bardziej z lenistwem, przejawem niedojrzałości, przesadzaniem, oszukiwaniem. Często słyszy się, że ktoś powinien wziąć się w garść, pójść na siłownię, przestać się zamartwiać. To trochę tak, jakby powiedzieć osobie z zapaleniem płuc, że ma się ogarnąć i pójść pobiegać. Depresja jest poważną, śmiertelną chorobą, która może prowadzić do samobójstwa. Depresja zagraża życiu i wymaga leczenia.
Co nie jest depresją?
Wiele osób zastanawia się, jak rozpoznać depresję. Smutek, który często pojawia się w nasilonym natężeniu w depresji, jest naturalną emocją. Każdy z nas ma w swoim życiu okresy przejściowego obniżenia nastroju, kiedy brakuje energii, motywacji i chęci do robienia różnych rzeczy. Takie chwilowe, kilkudniowe obniżenia nastroju są czymś naturalnym. Smutek spowalnia, sprawia, że wycofujemy się. Pojawia się w momentach utraty czegoś bądź kogoś dla nas ważnego (pojawia się np. w procesie żałoby). Pomaga pogodzić się ze stratą i sprawia, że magazynujemy energię, regenerujemy się. Z czasem mija.
Natomiast w sytuacji, kiedy stan obniżonego nastroju przedłuża się i zaczyna niepokoić, należy udać się do specjalisty. W przypadku depresji zakłada się, że objawy muszą występować co najmniej przez dwa tygodnie.
Objawy depresji
Najczęstsze objawy depresji to:
- ➡️ zaburzenia nastroju (obniżony nastrój, łatwość przyciągania negatywnych emocji, narastający poziom lęku),
- ➡️ nadmierne poczucie winy,
- ➡️ utrata zainteresowań,
- ➡️ wycofywanie się z życia społecznego,
- ➡️ problemy ze snem (nadmierna senność, bezsenność),
- ➡️ pesymistyczne spojrzenie na rzeczywistość (negatywna wizja świata, utrata wiary, że coś się może zmienić),
- ➡️ poczucie braku sensu,
- ➡️ dolegliwości psychosomatyczne jak bóle głowy, bóle brzucha, bóle w klatce piersiowej,
- ➡️ chroniczne uczucie zmęczenia i utrata energii,
- ➡️ utratą popędu seksualnego,
- ➡️ zaburzenia łaknienia (brak apetytu, nadmierny apetyt),
- ➡️ poczucie samotności,
- ➡️ myśli samobójcze oraz próby samobójcze.
Depresja objawia się również zmianą sposobu myślenia. Do objawów depresji zaliczamy również objawy poznawcze takie jak niska samoocena, osłabienie kondycji intelektualnej, problemy z logicznym myśleniem, osłabienie koncentracji oraz negatywna ocena własnych dokonań.
Osoba z depresją bardzo negatywnie ocenia siebie – myśli o sobie, że jest beznadziejna, niczego nie potrafi albo, że jest głupia. Prezentuje również negatywny obraz świata – „świat jest zły”, „nikt mnie nie lubi”. W przypadku tej choroby pojawiają się również negatywne przekonania o przyszłości, ruminacje (długie pesymistyczne rozmyślania – o tym, co może nie wyjść lub co się niewłaściwie zrobiło lub powiedziało). W tych zaburzeniach nastroju występuje silne myślenie czarno – białe.
Depresja u kobiet
Szacuje się, że około dwa razy więcej kobiet cierpi na depresję.
W przypadku kobiet często mówimy również o tzw. depresji poporodowej. Do najczęstszych objawów należą: płaczliwość i głębokie przygnębienie, zaburzenia koncentracji, trudności w podejmowaniu decyzji, drażliwość, spadek libido, wyraźny lęk o zdrowie dziecka, negatywne myśli o sobie, przekonanie o braku predyspozycji do bycia matką, zaburzenia snu, myśli o samobójstwie, myśli o wyrządzeniu krzywdy dziecku.
Depresja może się również pojawić w ciąży (około 8,5-11% pacjentek w ciąży). Łączy się to m.in. z hormonami, których ilość wzrasta w tym czasie. W okresie od 3 – 6 tygodnia ciąży, kiedy stężenie hormonów płciowych jest najwyższe, występuje najwyższe ryzyko tej choroby.
W przypadku kobiet starszych, depresja może się pojawić w okresie menopauzy. Najczęściej występujące objawy to: zmienność nastroju, drażliwość, nerwowość, wybuchowość, częste napięcie oraz zmęczenie, lęk, uderzenia gorąca i nocne poty, którym mogą towarzyszyć ataki paniki, kołatanie serca czy lęk. Pojawia się również obniżona motywacja do wykonywania codziennych czynności, zaburzenia snu, czy zmniejszenie aktywności seksualnej.
Depresja – objawy u mężczyzn
Mężczyźni o wiele rzadziej poszukują pomocy w przypadku problemów ze sferą emocjonalną. Badania wskazują, że kiedy pojawiają się u nich objawy depresyjne, tylko dwóch mężczyzn na trzech poszukuje pomocy.
U mężczyzn najczęściej występującymi objawami są: utrata dotychczasowych zainteresowań, pesymizm, odczuwanie zmęczenia, zaburzenia somatyczne, bóle w ciele np. bóle mięśni. Bardzo widoczny jest gniew, ogólna drażliwość, zaburzenia funkcji seksualnych, często nagłe wybuchy złości. Depresji często towarzyszą różnego rodzaju uzależnienia – nadużywanie alkoholu, uzależnienie od Internetu lub cyberseksu.
Czasami na pierwszy rzut oka nie widać, że ktoś choruje na depresję. Może być to depresja maskowana właśnie przez różnego rodzaju uzależnienia, samookaleczenia lub zaburzenia odżywiania jak np. anoreksja.
Depresja sezonowa
Depresja zimowa (zaburzenie afektywne sezonowe, z ang. SAD) uaktywnia się w okresie jesienno – zimowym, a wygasa wiosną. Trwa zazwyczaj od kilku tygodni do kilku miesięcy.
Do najbardziej charakterystycznych objawów należą:
- ➡️ zaburzenia napędu (brak energii, spowolnienie),
- ➡️ nadmierna senność,
- ➡️ nadmierne objadanie (zwiększenie apetytu na węglowodany),
- ➡️ wyraźne zwiększenie masy ciała,
- ➡️ obniżenie nastroju, uczucie smutku, beznadziejności, lęk, strach, wahania nastrojów, płaczliwość, wpadanie w gniew, drażliwość,
- ➡️ utrata zainteresowań,
- ➡️ trudności w koncentracji uwagi,
- ➡️ bóle głowy, uczucie ociężałości,
- ➡️ spadek libido.
Depresja klasyczna a sezonowa
SAD różni się przebiegiem i przyczynami występowania od depresji klasycznej. Poniższa grafika prezentuje główne różnice.
Nieleczona depresja objawy
Wiele osób zastanawia się, do czego prowadzi nieleczone depresja. Nieleczona depresja prowadzi do coraz bardziej poważniejszych konsekwencji dla zdrowia psychicznego i fizycznego. Objawy nieleczonej depresji mogą ewoluować, stając się bardziej wyniszczające, a jednocześnie trudniejsze do zauważenia zarówno przez osobę chorującą, jak i jej otoczenie.
Skutki nieleczonej depresji mogą mieć formę wspomnianych wcześniej zaburzeń psychicznych, ale czasami są też mniej oczywiste:
- postępującą izolację społeczną – osoba stopniowo wycofuje się z kontaktów, traci relacje, przestaje podejmować próby bliskości czy utrzymywania więzi;
- zaniedbywanie codziennych obowiązków – nieleczona depresja może prowadzić do coraz większych trudności w funkcjonowaniu w sferze zawodowej szkolnej i rodzinnej, które mogą prowadzić do utraty pracy, zaległości w nauce czy konfliktów w bliskich relacjach;
- zwiększoną podatność na uzależnienia – osoby zmagające się z depresją, zwłaszcza nieleczoną, mogą sięgać po substancje psychoaktywne, alkohol czy inne formy ucieczki od trudnych emocji;
- wzrost ryzyka samookaleczeń i myśli samobójczych – przy braku leczenia, bez ulgi i bez wsparcia, wzrasta poczucie beznadziei i rozpaczy, a myśli samobójcze stają się coraz bardziej uporczywe i konkretne;
Nieleczona depresja – objawy somatyczne
Objawy nieleczonej depresji to również objawy somatyczne jak przewlekłe bóle, napięcia, zaburzenia snu i apetytu. Mogą one się pogłębiać i prowadzić do utrwalenia się chorób psychosomatycznych takich jak cukrzyca, nadwaga, nadciśnienie, miażdżyca, choroby układu krążenia, zawały serca.
Osoby, które doświadczyły epizodów depresji, mają dwukrotnie większe ryzyko rozwoju choroby niedokrwiennej serca, a przebycie nawet jednego epizodu depresji zwiększa ryzyko zawału serca czterokrotnie [1].
Nieleczona depresja – objawy poznawcze
Warto również podkreślić, że długotrwała depresja zmienia strukturę poznawczą – wzmacnia mechanizmy negatywnego myślenia, zniekształcenia poznawcze i głęboko zakorzenia poczucie bycia „gorszym”, „niewartym”, „niepotrzebnym”. To sprawia, że leczenie staje się bardziej wymagające – choć nadal możliwe i skuteczne. Może utrwalić się tzw. „syndrom ofiary”, w którym osoba przeżywa siebie jako bezsilną wobec świata i biernie poddaje się negatywnym zdarzeniom.
Inne skutki nieleczonej depresji
Z czasem nieleczona depresja może przerodzić się w zaburzenie przewlekłe (dystymię) lub przybrać formę złożonych, mieszanego zaburzenia nastroju, których leczenie wymaga więcej czasu i intensywniejszej terapii.
Depresja – przyczyny
Uwarunkowania genetyczne mają wpływ na występowanie depresji u kolejnych pokoleń. Badania rodzin pokazują, że krewni osoby z nawracającą depresją chorują do trzech razy bardziej, niż osoby, które nie miały w swojej rodzinie osoby chorej. Za epizod depresyjny nie odpowiada jeden, ale wiele genów, które uaktywniają się na skutek niekorzystnych wydarzeń życiowych. Także zawsze jest to interakcja pomiędzy genami i środowiskiem.
Depresja współwystępuje z niedoborem dwóch neuroprzekaźników w mózgu – serotonina oraz noradrenalina. Od poziomu neuroprzekaźników zależy poprawa nastroju. Stosowane leki antydepresyjne oddziałują na te neurotransmitery.
W przypadku tej choroby ogromną rolę odgrywają niekorzystne warunki środowiskowe – deficyty środowiska rodzinnego (brak wystarczającej opieki i wsparcia, brak dostrojenia opiekunów, konflikty w rodzinie, przemoc, maltretowanie, wykorzystanie seksualne, wysoki poziom negatywnych emocji ale również niewystarczający poziom pozytywnych).
Leczenie depresji
Psychoterapia i leczenie farmakologiczne to dwie główne drogi skutecznego leczenia depresji. W przypadku podejrzenia depresji należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem psychiatrą, który pomoże zdiagnozować depresję i zaplanować stosowanie leków antydepresyjnych. Leki przeciwdepresyjne regulują poziom neuroprzekaźników i przywracają równowagę emocjonalną.
Równolegle warto umówić się również do psychoterapeuty, aby rozpocząć proces psychoterapii, która jest jedną z najskuteczniejszych metod leczenia depresji – szczególnie w długofalowej perspektywie.
Wyróżniamy następujące sposoby leczenia depresji jeśli chodzi o psychoterapię – np.psychoterapię psychodynamiczną, poznawczo – behawioralną, systemową czy Gestalt.
W przypadku objawów fizjologicznych typu bóle w klatce piersiowej, bóle głowy należy skorzystać z pomocy lekarza pierwszego kontaktu. Kontakt z lekarzem rodzinnym umożliwi dokładne sprawdzenie, czy dolegliwości mają podłoże psychosomatyczne. Lekarz zleci szereg badań i w przypadku, gdy występuje pogorszenie wyników, zaleci odpowiednie leczenie wspomagające.
Leczenie szpitalne
W przypadku ciężkiego epizodu depresji, kiedy występuje zagrożenie życia bądź zdrowia, leczenie depresji odbywa się w szpitalu na oddziale psychiatrycznym. Wskazaniem jest również występowanie objawów psychotycznych takie jak urojenia, omamy, poczucie braku kontaktu z ciałem.
Skutki nieleczonej depresji
Nieleczona depresja może prowadzić do głębokiego cierpienia psychicznego, zaburzeń funkcjonowania w relacjach i pracy, a w skrajnych przypadkach – do samobójstwa.
Jej objawy obejmują nie tylko pogorszenie stanu psychicznego, ale również zaburzenia somatyczne, zmiany osobowościowe oraz trwałe obniżenie poczucia własnej wartości. Objawy nieleczonej depresji to również utrwalone zaburzenia seksualne. Nieleczona depresja wpływa na rozwój syndromu ofiary, w którym osoba traci poczucie sprawczości i utwierdza się w przekonaniu o własnej bezsilności.
Na szczęście depresja jest chorobą, którą można skutecznie leczyć. Współczesne podejścia terapeutyczne – zarówno psychoterapia, jak i leki przeciwdepresyjne – należą do najskuteczniejszych metod leczenia i pozwalają wielu osobom odzyskać równowagę psychiczną oraz jakość życia.
Jeśli zauważasz u siebie lub u bliskiej osoby objawy depresji – nie czekaj. Im wcześniej zostanie wdrożone leczenie, tym większa szansa na powrót do zdrowia. Skontaktuj się ze specjalistą: psychoterapeutą lub lekarzem psychiatrą. Pomoc jest dostępna – a sięgnięcie po nią to akt odwagi, a nie słabości.
Źródło:
https://podyplomie.pl/kardiologia/08837,depresja-w-chorobach-serca
