Terapia rodzinna – na czym polega? Kiedy pomoże psycholog rodzinny?

Terapia rodzinna staje się w ostatnim czasie jedną z częstych form pomocy w temacie zdrowia psychicznego. Nierzadko rodzic zgłasza się do terapeuty z myślą, aby dziecko korzystało z psychoterapii. Dotyczy to dzieci w wieku przedszkolnym, szkolnym oraz młodzieży. Tematy z jakimi rodzice/opiekunowie najczęściej zgłaszają się do psychologa to depresja, zaburzenia odżywiania, wybuchy złości, agresja, konflikty, lękliwość, płaczliwość, trudności w szkole czy różnymi innymi problemami wychowawczymi.

Po wstępnych konsultacjach i szczegółowym wywiadzie, psychoterapeuta może skierować rodzinę na psychoterapię rodziny (praca z wybranymi lub wszystkimi członkami rodziny).

Często terapia rodzin jest rekomendowana jako dodatkowa metoda wspierająca leczenie. Dziecko bierze udział w terapii indywidualnej, a dodatkowo cała rodzina w spotkaniach rodzinnych.

Na czym polega terapia rodzinna?

Celem terapii rodzinnej jest często zmiana struktury rodziny. Psycholog rodzinny bada, na ile granice w podsystemach w rodzinie (podsystem rodziców, rodzeństwa) są zatarte bądź za bardzo sztywne. Terapia to też proces uzyskiwania autonomii członków rodziny lub/oraz wzajemnego wsparcia w relacjach w rodzinie.

Spotkania terapeutyczne mają na celu również poprawę komunikacji – jest to swoisty trening rozmawiania o swoich potrzebach, emocjach, okazywania wsparcia innym członkom rodziny.

Terapia rodzinna to również uelastycznienie relacji w rodzinie. W przypadku konfliktów jest to wsparcie dzieci i rodziców w zrozumieniu przyczyny i znalezienia rozwiązania trudności. Każdy członek rodziny ma możliwość porozmawiać z najbliższymi w bezpiecznej i nieoceniającej atmosferze. Dla dziecka czy nastolatka, ale również dla rodziców może to być nowym, rozwijającym doświadczeniem. Psychoterapia rodzin a ma również pomagać w doświadczaniu bliskości poprzez rozmowę o przeżywaniu różnych sytuacji i emocjach w relacjach.

Jak wygląda terapia z rodziną?

W pierwszej konsultacji udział biorą zazwyczaj wszyscy członkowie rodziny zamieszkujący wspólnie. Najczęściej są to opiekunowie z dzieckiem/ dziećmi. Na pierwszym spotkaniu psycholog/ psychoterapeuta pyta o powody zgłoszenia się do terapii, omawia się pojawiające się trudności (kiedy się pojawiły, jak długo trwają, jak cała rodzina je rozumie). Ważne jest wysłuchanie każdego członka rodziny – wypowiadają się zarówno rodzice jak i dzieci.

Psychoterapeuta poznaje też rodzinę:

• strukturę rodziny (pytania o babcie, dziadków, rodzeństwo rodziców) – ich wiek, zawody, choroby, uzależnienia;
• informacje o poszczególnych członkach rodziny (imiona, wiek, wykształcenie, zawód, choroby, zainteresowania).

  

Spotkania trwają zazwyczaj około 90 minut i odbywają się raz lub dwa razy w miesiącu. W wyjątkowych sytuacjach jest możliwość zwiększenia częstotliwości terapii, co rodzina ustala z psychoterapeutą rodzinnym.

Podczas kolejnych spotkań skład osobowy jest dobierany przez psychoterapeutę. Sesje terapeutyczne mogą być kontynuowane w pełnym składzie lub w podsystemach np. matka z córką/synem, ojciec z córką/synem, para rodzicielska, rodzeństwo, brat z siostrą, jeden z rodzic z dziećmi.

Psychoterapia rodzin często jest prowadzona przez dwóch terapeutów (tzw. koterapia terapia rodzin). Ma to na celu lepszą obserwację i zrozumienie członków rodziny, ich zachowania i emocji.

Terapia rodzinna – bezpieczeństwo i bezstronność terapeuty

W terapii rodzinnej bardzo ważna jest bezpieczna, nieoceniająca przestrzeń. Kontakt z bezstronnym psychologiem umożliwia zapewnienie, że każda ze stron konfliktu ma możliwość wyrażenia swojego zdania, swoich emocji i potrzeb. Terapeuta dba o to, aby każdy mógł się swobodnie wypowiedzieć, co często jest niemożliwe w warunkach „domowych”.

Kiedy udać się na terapię rodzinną?

Psychoterapia rodzinna często jest zalecana w przypadku:

• trudności we wzajemnych relacjach (np. pojawienie się wewnętrznych konfliktów),
• zaburzenia odżywiania (anoreksja, bulimia),
• poważna choroba jednego z członków rodziny (choroba fizyczna psychiczna),
• zaburzenia komunikacji w rodzinie (częste kłótnie, zamykanie się w sobie),
• problemy wychowawcze,
• napięte relacje w rodzinie,
• pojawienie się kryzysowej sytuacji rodzinnej, kryzys życiowy jak np. utrata pracy, śmierć bliskiej osoby,
• współuzależnienia, uzależnienia.

  

Rodzaje terapii rodzinnej – behawioralna terapia rodzinna

Behawioralna terapia rodzinna ma na celu zmianę zachowań jej członków. Psycholog obserwuje reakcje w obrębie rodziny, stara się wydobyć dysfunkcjonalne przekonania, postawy i oczekiwania poszczególnych osób. Terapia rodzinna ma na celu zmieniać automatyczne myśli i przeszkadzające schematy.

Terapię rodzinną w nurcie behawioralnym prowadzi się również w taki sposób, że sesję przybierają formę behawioralnego szkolenia rodziców. Terapia to koncentrowanie się w trudnościach wychowawczych, reakcjach behawioralnych i emocjonalnych. Te programy mają nauczyć rodziców strategii minimalizacji lub wygaszania trudnych zachowań. Z pomocą terapeuty opiekunowie uczą się sposobów postępowania w problemach takich jak moczenie nocne, nocne lęki, posłuszeństwo, napady złości i agresji, wykonywanie obowiązków).

Bardzo często występuje zaskoczenie, że terapeuta zaprasza na spotkanie bez dzieci, kiedy to one wydają się źródłem problemu. Natomiast praca z samymi rodzicami zakłada, że zmiana ich zachowania, spowoduje zmianę zachowania dziecka.

Rodzaje terapii rodzinnej – psychoanalityczna terapia rodzinna

Terapia rodzinna w nurcie psychodynamicznym (wywodzącym się z nurtu psychoanalizy) skupia się często na analizie przeszłości systemu rodzinnego w kontekście obecnych trudności indywidualnych i relacyjnych. Przeszłe doświadczenia całej rodziny (również poprzednich pokoleń) mają wpływ na sposób funkcjonowania poszczególnych osób w rodzinie, a co za tym idzie całego systemu. Psychoterapeuta pomaga uświadomić uczestnikom terapii, jak obiekty z przeszłości przeszkadzają im w teraźniejszych relacjach.

Psychoanalityczna terapia rodzinna to również koncentracja na nierozwiązanych konfliktach, które pomimo tego, że nie są już obecne, mogą wpływać na aktualne sytuacje i relacje. Psychoterapia rodzin to w tym kontekście również patrzenie na indywidualne trudności, wewnętrzne konflikty poszczególnych członków systemu i rozumienie, jak wpływają one na otoczenie rodzinne.

Rodzaje terapii rodzinnej – systemowa terapia rodzinna

Najpopularniejszą metodą terapii rodzin jest terapia rodzinna bazująca na podejściu systemowym. Nikt z nas nie jest bezludną wyspą, funkcjonujemy w otoczeniu innych ludzi, którzy w różny sposób na siebie wpływają. System rodzinny to podstawowy i pierwszy system w życiu człowieka.

Zachowanie jednej osoby wpływa na pozostałe (osoba A wpływa na B, B wpływa na C, C wpływa na B i A itd). Dlatego w psychoterapii rodzinnej terapeuta zwraca uwagę na te zależności, po to aby lepiej zrozumieć dynamikę danej rodziny.

Terapeuta identyfikuje również granice między podsystemami rodzinnymi (rodzice, rodzeństwo) oraz między rodziną a światem zewnętrznym. Poświęca czas na analizę relacji poszczególnych osób w systemie, zwraca uwagę na zbyt bliskie relacje (symbiotyczne), na konflikty czy nieporozumienia komunikacyjne. W efekcie dysfunkcyjne mechanizmy mogą zostać zastąpione mechanizmami bardziej adaptacyjnymi.

Terapia rodzinna – podejście systemowe integracyjne

Aktualnie w psychoterapii rodzinnej występuje tendencja do łączenia różnych szkół i podejść. Wielu terapeutów pracuje systemowo, ale zapożycza również różne techniki z innych szkół takich jak np. szkoły behawioralnej oraz z podejścia psychodynamicznego.

Bez względu na metodę pracy terapeuty, jednym z częstych narzędzi wykorzystywanych w terapii rodzinnej jest genogram (diagram rodzinny). Jest to schemat, który obrazuje co najmniej trzy pokolenia wstecz. Dzięki tej technice pacjenci mają możliwość zaobserwować międzypokoleniowe wzorce relacji, ról pełnionych przez poszczególne osoby. Analiza genogramu daje lepsze i głębsze rozumienie obecnej sytuacji i trudności.

Terapia rodzinna jest coraz częściej praktykowaną i coraz bardziej znaną metodą pracy z różnymi trudnościami psychicznymi i emocjonalnymi, które pojawiają się u członków rodziny. Dziecko najczęściej wyraża te trudności poprzez objaw. W przypadku problemów związanych z dziećmi czy nastolatkami, warto rozważyć z psychoterapeutą/ psychologiem udział w spotkaniach rodzinnych. Może skorzystać na tym więcej niż jedna osoba.

Zespół Manufaktury Zmiany

Prowadzimy na Śląsku profesjonalną pomoc psychologiczną, psychoterapię indywidualną dorosłych, dzieci i młodzieży, terapię par, małżeństw oraz rodzin. Jaworzno, Imielin, Mysłowice – to miasta, w których mamy swoje oddziały. Dzięki umiejscowieniu naszych gabinetów, docieramy do pacjentów z miasta Katowice i okolic. Z naszych usług psychologicznych i psychoterapeutycznych korzystają mieszkańcy takich miast jak Sosnowiec, Chrzanów, Lędziny czy Chełm Śląski. Mamy również pacjentów z okolic miast Libiąż, Chełmek czy Bieruń.

Umów wizytę lub skontaktuj się z nami >>